پیش‏ بینی ریسک نکول با استفاده از مدل ساختاری توسعه‏ یافته در بورس اوراق بهادار تهران

یکی از اساسی‏ ترین مباحث مدیریت ریسک در مؤسسات مالی، بانک‏ها و مؤسسات رتبه‏ بندی، ریسک اعتباری است. ریسک اعتباری به ریسک نکول قرض‏ گیرنده اشاره دارد؛ یعنی ریسک این‏که قرض‏ گیرنده نتواند به تعهدات خود برای پس دادن قرض، عمل کند یا حداقل آن تعهدات را به موقع تسویه نکند. در این مقاله قصد داریم ریسک نکول (احتمال نکول) را در شرکت‏های منتخب بورسی پیش‏ بینی کنیم. می‏توان مدل‏های مطرح در ارزیابی ریسک نکول را به سه دسته کلی تقسیم نمود. دسته اول، مدل‏های ساختاری؛ دسته دوم، مدل‏های مبتنی بر داده‏های تجربی؛ و دسته سوم مدل‏های ارزیابی کارشناسان خبره می‏باشند. مقاله پیش‏رو بر دسته اول از تکنیک‏های مدل‏سازی (مدل‏های ساختاری) استوار خواهد بود. مدل‏های ساختاری، شامل مدل‏های اولیه مانند مدل مرتون[i] و مدل‏های توسعه یافته آن هستند. مدل مرتون دارای مفروضات ساده‏ساز متعددی است، از جمله این‏که نکول تنها در زمان سررسید رخ می‏دهد. در مقاله پیش رو با حذف فرض مذکور به مدل توسعه ‏یافته‏ تری برای محاسبه احتمال نکول می‏رسیم. احتمال نکول سالیانه برای شرکت‏های منتخب بورسی طی سال‏های 1390 و 1391 برای هر دو مدل (مرتون و توسعه‏یافته) را محاسبه می‏نماییم و در نهایت، نتایج بررسی عملکرد دو مدل با استفاده از آزمون مقایسه زوجی ویلکاکسون بر وجود تفاوت معنادار بین دو مدل دلالت می‏کند. [i] Merton